Cholina (witamina B4): Działanie, źródła i objawy niedoboru
Cholina to związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu, wątroby i układu nerwowego. Choć organizm jest w stanie wytwarzać ją w ograniczonym zakresie, ilość ta nie wystarcza, by pokryć całe zapotrzebowanie.
Dlatego konieczne jest regularne dostarczanie tego związku z pożywieniem. Cholinę możesz także znaleźć w wysokiej jakości suplementach diety, które stanowią wygodne uzupełnienie codziennego jadłospisu.
Spis treści:
Sprawdź inne składniki suplementów:
Czym jest cholina?
Cholina, nazywana również witaminą B4, to organiczny związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu, wątroby i układu nerwowego – bierze udział m.in. w przekazywaniu sygnałów nerwowych i metabolizmie tłuszczów.
Organizm potrafi wytworzyć niewielkie ilości choliny w wątrobie, jednak nie pokrywa ona pełnego zapotrzebowania na ten składnik. Głównym jej źródłem powinna być zbilansowana dieta.
Hepactum™ FORTE z rabatem do 33%!
Zawiera VitaCholine® – najlepiej zbadaną markę choliny na świecie!
Działanie choliny
Rola choliny w organizmie jest wszechstronna – wspiera m.in.:
- Wątrobę: Cholina pozwala metabolizować i usuwać nadmiar tłuszczów z wątroby, dlatego jej odpowiedni poziom jest ważny w przeciwdziałaniu stłuszczenia tego narządu.
- Układ nerwowy: Cholina jest niezbędna do syntezy acetylocholiny, czyli neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przesyłanie sygnałów między komórkami nerwowymi. Odpowiedni poziom acetylocholiny ma kluczowe znaczenie dla pamięci, pracy mięśni i regulacji nastroju.
- Błony komórkowe: Organizm potrzebuje choliny do budowy błon komórkowych. Błony te chronią wnętrze każdej komórki i umożliwiają im prawidłowe funkcjonowanie i przekazywanie sygnałów.
Może Cię również zainteresować: Ostropest plamisty: na co pomaga? Właściwości i zastosowanie
Objawy niedoboru choliny
Gdy w organizmie brakuje choliny, rośnie ryzyko stłuszczenia wątroby, jej uszkodzenia, a także problemów z mięśniami. Spożywanie zbyt małej ilości tego składnika może powodować również stany lękowe, bóle głowy oraz zaparcia.
Zapotrzebowanie na cholinę może wzrastać w przypadku stresującego trybu życia, w trakcie ciąży czy nadużywania alkoholu.
Według badań z 2015 roku Europejczycy spożywają średnio o około 100 mg choliny dziennie mniej, niż wynoszą zalecane dzienne dawki ustalone przez Amerykański Instytut Medycyny.
Na odpowiednią zawartość choliny w diecie powinny zwrócić szczególną uwagę:
- Kobiety w ciąży i w trakcie laktacji: Cholina jest niezbędna do prawidłowego rozwoju dziecka, zarówno przed narodzinami, jak i po nich. Ten składnik jest dostarczany przez organizm matki. Stężenie wolnej choliny we krwi płodu i noworodka przewyższa poziom u matki nawet sześciokrotnie do siedmiokrotnie, co może prowadzić do jej niedoboru u kobiety.
- Kobiety po menopauzie: Estrogen pomaga w produkcji choliny w organizmie. Ponieważ poziom estrogenu spada u kobiet po menopauzie, mogą one być bardziej narażone na jej niski poziom.
Zapotrzebowanie na cholinę
| GRUPA | mg/choliny/os./dobę |
| Niemowlęta 6-11 miesięcy | 150 |
| Dzieci 1-3 lata 4-6 lat 7-9 lat | 200 250 250 |
| Chłopcy 10-12 lat 13-15 lat 16-18 lat | 375 550 550 |
| Dziewczęta 10-12 lat 13-15 lat 16-18 lat | 375 400 400 |
| Mężczyźni 19-30 lat 31-50 lat 51-65 lat 66-75 lat >75 lat | 550 500 500 500 500 |
| Kobiety 19-30 lat 31-50 lat 51-65 lat 66-75 lat >75 lat | 425 425 425 425 425 |
| Kobiety w ciąży <19 lat ≥19 lat | 450 450 |
| Kobiety karmiące piersią <19 lat ≥19 lat | 550 550 |
Źródło: Normy żywienia dla populacji Polski, 2024.
Źródła choliny w diecie
Cholina w największej ilości występuje w produktach, które posiadają dużo związków tłuszczowych.
Najlepsze zwierzęce źródła choliny:
- Nerka wołowa – 513 mg/100 g
- Wątróbka z kurczaka – 290 mg/100 g
- Wędzony łosoś – 224 mg/100 g
- Jajko – 147 mg/szt
- Mleko – 14 mg/100 g
Najlepsze roślinne źródła choliny:
- Kiełki pszenicy – 179 mg/ 100 g
- Ciecierzyca gotowana – 42 mg/ 100 g
- Brokuł – 40 mg/100 g
- Brukselka – 40 mg/100 g
Cholina: podsumowanie
- Cholina jest niezbędna dla zdrowia: to składnik, który wspiera pracę mózgu, wątroby i układu nerwowego. Ludzkie ciało jest w stanie samodzielnie wytworzyć pewną ilość choliny, jednak jej głównym źródłem musi być dieta.
- Zapotrzebowanie na cholinę: Zapotrzebowanie na cholinę zależy od wieku, płci i stanu fizjologicznego – u dorosłych kobiet i mężczyzn wynosi średnio 400 mg dziennie. Zwiększone zapotrzebowanie mają kobiety w ciąży: 520 mg dziennie.
- Źródła w diecie: Cholinę znajdziesz zarówno w produktach zwierzęcych, jak i roślinnych: jajkach, mięsie, nabiale oraz strączkach, brokułach i kiełkach pszenicy.
- Narażenie na za niski poziom choliny: Estrogen wspiera wytwarzanie choliny w organizmie, dlatego po menopauzie u kobiet, kiedy poziom estrogenu się obniża, wzrasta zapotrzebowanie na cholinę.
FAQ
Cholina jest organicznym, witaminopodobnym składnikiem odżywczym. Jest niezbędny do prawidłowej pracy wątroby i układu nerwowego. Wspiera metabolizm tłuszczów w wątrobie.
Najwięcej choliny jest w jajkach, mięsie drobiowym, wątróbce (szczególnie wołowej) i mleku. Dobrymi źródłami są też brokuły, brukselka, ciecierzyca i kiełki pszenicy.
Cholinę warto stosować przy stłuszczeniu wątroby (wspiera usuwanie tłuszczu z wątroby). Z powodu zmian hormonalnych na niedobory choliny są również bardziej narażone kobiety po menopauzie. O odpowiedni poziom choliny powinny dbać kobiety w ciąży i w trakcie laktacji.
Za niskie poziomy choliny mogą zwiększać ryzyko stłuszczenia i uszkodzenia wątroby, bólów mięśni i pogorszonego samopoczucia. Stresujący tryb życia oraz nadużywanie alkoholu, dieta bogata w tłuszcze zwiększają dzienne zapotrzebowanie na cholinę.
Źrodła
- Rychlik E., Stoś K., Woźniak A., et al.: Normy żywienia dla populacji Polski. Dostęp online
- Ueland P.M.: Choline and betaine in health and disease. Dostęp online
- Vennemann F.B.C, Ioannidou S., Valsta L.M., et al. Dietary intake and food sources of choline in European populations. Dostęp online
- Resseguie M., Song J., Niculescu M.D., et al.: Phosphatidylethanolamine N-methyltransferase (PEMT) gene expression is induced by estrogen in human and mouse primary hepatocytes. Dostęp online
- U.S Department of Agriculture: FoodData Central. Dostęp online
- European Food Safety Authority: Dietary Reference Values for choline. Dostęp online
Marta Traczyk Autor
Monika Sidorczuk Konsultacja Merytoryczna
