TOTOX – czym jest i ile powinien wynosić w kwasach omega-3?
Planujesz suplementację kwasami omega-3? A może już ją stosujesz? W takim razie termin TOTOX powinien na stałe zagościć w Twoim słowniku. To właśnie ten wskaźnik określa świeżość oleju rybnego, a co za tym idzie – jakość zawartych w nim kwasów DHA i EPA.
Im niższy TOTOX, tym lepszy i bezpieczniejszy produkt. Dlaczego to takie ważne? Bo zjełczały olej nie tylko traci cenne właściwości, ale może też szkodzić zdrowiu. Sprawdź, jakie wartości świadczą o wysokiej jakości i świeżości – i dowiedz się, jak wybierać omega-3, które naprawdę działają.
Spis treści:
Może Cię zainteresować:
Co to jest wskaźnik TOTOX?
TOTOX (Total Oxidation Value) to wskaźnik całkowitego utlenienia tłuszczu. Pokazuje, czy tłuszcz jest świeży, czy uległ już zjełczeniu. Stosuje się go do oceny jakości tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, zwłaszcza tych bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, które są wyjątkowo wrażliwe na utlenianie.
Jak oblicza się wskaźnik TOTOX?
TOTOX uwzględnia zarówno wczesne, jak i późniejsze etapy utleniania tłuszczu. Składa się z dwóch wartości:
- PV (Peroxide Value) – liczba nadtlenkowa, wskazuje na liczbę pierwotnych produktów utleniania tłuszczów takich jak nadtlenki.
- AV (Anisidine Value) – liczba anizydynowa, pokazuje obecność wtórnych produktów utlenienia, takich jak np. aldehydy czy ketony.
Wzór na TOTOX:
TOTOX = (2 × PV) + AV
👉 Im niższy wskaźnik TOTOX, tym tłuszcz jest bardziej stabilny, świeży i bezpieczny do spożycia.
Na czym polega utlenianie tłuszczów?
Utlenianie (oksydacja) to proces chemiczny, w którym tłuszcze – szczególnie nienasycone kwasy tłuszczowe – reagują z tlenem z powietrza. Prowadzi to do powstawania niepożądanych związków, które mogą:
- pogarszać smak i zapach tłuszczu (np. nieprzyjemny zapach, gorzkawy posmak),
- obniżać jego wartość odżywczą,
- a nawet prowadzić do powstawania szkodliwych dla zdrowia produktów utlenienia.
Dlaczego niski TOTOX jest ważny dla zdrowia?
Niski wskaźnik TOTOX jest ważny dla zdrowia, ponieważ świadczy o tym, że tłuszcze – w tym także kwasy omega-3 – są świeże i wolne od szkodliwych produktów utleniania.
Chociaż obecnie brakuje jednoznacznych dowodów klinicznych na szkodliwość utlenionych tłuszczów u ludzi, pojawiają się hipotezy, że ich nadmierne spożycie może wiązać się ze stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi. Z tego względu warto sięgać po produkty o niskim wskaźniku TOTOX – szczególnie w przypadku olejów i suplementów zawierających kwasy omega-3
Wysoki wskaźnik TOTOX wiąże się także z nasileniem nieprzyjemnego zapachu i gorzkiego posmaku w suplementach zawierających olej z ryb.
Ile powinien wynosić TOTOX w kwasach omega-3?
Mówiąc najprościej: im niższy – tym lepiej. Zgodnie z wytycznymi GOED (Światowej Organizacji ds. Kwasów Omega-3 EPA i DHA) górna dopuszczalna granica TOTOX wynosi 26. Oznacza to, że oleje, które mają ten wskaźnik wyższy niż 26 nie spełniają norm świeżości i bezpieczeństwa użycia.
Przyjmuje się, że graniczny poziom TOTOX, wyznaczający dobrą jakość olejów jadalnych wynosi 10.
Skala TOTOX w omega-3:
✅ TOTOX 0-5 – doskonały. Jest to poziom TOTOX świeżego łososia zaraz po wyłowieniu z morza.
✅ TOTOX 5-10 – bardzo dobry. Przyjmuje się, że TOTOX na poziomie 10 to poziom graniczny wyznaczający wysoką jakość olejów jadalnych.
✅ TOTOX 10-26 – dobry. Olej zdatny do spożycia.
⚠️ TOTOX powyżej 26 – niedopuszczalny. Oznacza olej, który uległ w znacznym stopniu utlenieniu i może odznaczać się nieprzyjemnym smakiem i zapachem. Mógł też stracić właściwości zdrowotne. Nie zaleca się do spożycia.
Kwasy Omega-3 z TOTOX poniżej 5!
Najswieższy olej z łososia na świecie
TOTOX w omega-3 – co wpływa na jego wartość?
Poziom wskaźnika TOTOX w suplementach diety z omega-3 zmienia się z czasem. Utlenianie oleju rybiego to naturalny proces, a jego efektem jest wzrost wartości TOTOX. Dlatego tak ważne jest, aby spożywać suplement przed upływem terminu ważności podanym na opakowaniu.
Jednak im niższy TOTOX, tym lepiej, dlatego warto zwrócić uwagę na kilka czynników, które mogą wpływać na jego poziom w suplementach diety z omega-3.
Co wpływa na poziom wskaźnika TOTOX?
- Technologia produkcji – im krótszy czas od połowu ryb do pozyskania oleju, tym niższe ryzyko jego utlenienia. Szybkie przetworzenie surowca pozwala zachować lepszą jakość zawartych w nim kwasów tłuszczowych.
- Naturalne przeciwutleniacze, np. astaksantyna – astaksantyna to naturalny antyoksydant występujący w mięsie łososia. Hamuje procesy oksydacyjne, dzięki czemu olej rybny dłużej zachowuje świeżość i niską wartość wskaźnika TOTOX.
- Brak sztucznych dodatków smakowych – badania pokazują, że obecność aromatów i dodatków smakowych może podwyższać wskaźnik TOTOX w suplementach.
- Forma suplementu – forma podania ma znaczenie. Kapsułki najlepiej chronią olej przed dostępem powietrza i światła, co zmniejsza ryzyko utlenienia w porównaniu do syropów czy żelków. Istotny jest również rodzaj opakowania zewnętrznego – najlepsze są kryjące opakowania bądź zawierające filtry UV chroniące przed światłem.
- Członkostwo w GOED – lub innych organizacjach branżowych, które wymagają od członków przestrzegania restrykcyjnych norm jakości.
Podsumowując, warto wybierać suplementy omega-3, które już na etapie produkcji mają zapewnioną ochronę przed utlenianiem. Niski wskaźnik TOTOX to nie tylko kwestia świeżości, ale także gwarancja wyższej jakości i skuteczności kwasów tłuszczowych.
Jak przedłużyć świeżość suplementów z omega-3?
Nawet najświeższy olej rybny z czasem ulega utlenianiu – to całkowicie naturalny proces. Jeśli jednak suplement nie jest odpowiednio przechowywany, pogorszenie jakości może nastąpić jeszcze przed upływem terminu jego ważności. Na szczęście istnieje kilka prostych zasad, które pomagają spowolnić ten proces i dłużej cieszyć się pełnią właściwości zdrowotnych omega-3.
Jak zadbać o świeżość omega-3?
🟢 Przechowuj w chłodnym miejscu – wysokie temperatury przyspieszają utlenianie. Najlepiej trzymaj suplementy w temperaturze pokojowej lub w lodówce.
🟢 Chroń przed światłem – zwłaszcza słonecznym. Promienie UV mogą przyspieszać rozpad kwasów tłuszczowych.
🟢 Ogranicz kontakt z powietrzem – po otwarciu szybko zakręcaj butelkę i przechowuj w szczelnych pojemnikach. Wybieraj kapsułki zamiast oleju w płynie, który szybciej wchodzi w kontakt z powietrzem.
🟢 Unikaj wilgoci – przechowuj suplementy w suchym miejscu, z dala od łazienki.
🟢 Wybieraj opakowania ochronne – kapsułki i specjalne butelki z filtrem UV pomagają zachować świeżość oleju.
TOTOX w omega-3 – najważniejsze fakty w pigułce
Suplementy diety z kwasami omega-3 są wyjątkowo wrażliwe na proces utleniania, który bezpośrednio wpływa na ich jakość i skuteczność. Dlatego przy wyborze warto zwrócić uwagę na wskaźnik TOTOX – który pokazuje stopień utlenienia oleju rybiego.
- Wskaźnik TOTOX określa stopień utlenienia oleju rybiego i informuje, czy suplement nadal jest świeży.
- Im niższy TOTOX, tym wyższa jakość i bezpieczeństwo suplementu.
- Wartość TOTOX poniżej 10 to potwierdzenie niezwykłej świeżości i minimalnego utlenienia.
- Kapsułki skuteczniej chronią olej przed utlenianiem, niż syropy czy żelki.
- Aby spowolnić utlenianie omega-3, przechowuj suplement w suchym, chłodnym miejscu, z dala od światła słonecznego.
Dziękujemy za przeczytanie artykułu! Mamy nadzieję, że był pomocny i wiesz już, na co zwrócić uwagę, by mądrze wybrać suplement diety z kwasami omega-3. A jeśli szukasz więcej wartościowych, opartych na najnowszych badaniach źródeł wiedzy o zdrowiu – zapraszamy na blog ekspercki Natural Pharmaceuticals.
FAQ
Im niższy wskaźnik TOTOX, tym świeższy olej w suplemencie diety. Wartość poniżej 10 uznaje się za granicę wysokiej jakości, ale najlepsi producenci oferują TOTOX na poziomie 4-5 – czyli na poziomie świeżej ryby.
Nie, wartość TOTOX nie jest stała – rośnie wraz z upływem czasu i postępującym utlenianiem oleju. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przechowywanie suplementu i spożywanie go przed końcem terminu ważności.
Tak, wskaźnik TOTOX można mierzyć dla każdego rodzaju oleju spożywczego, nie tylko rybiego. To uniwersalna metoda oceny stopnia utlenienia tłuszczów, która pozwala określić ich świeżość i jakość. TOTOX mierzy się również dla olejów roślinnych, takich jak olej lniany czy olej rzepakowy tłoczony na zimno.
Agata Jach Autor
Monika Sidorczuk Konsultacja Merytoryczna
Bibliografia
1. Yenipazar H., Şahin‐Yeşilçubuk N.: Effect of packaging and encapsulation on the oxidative and sensory stability of omega‐3 supplements. Dostęp online >>
2. Hands J., Anderson M., Cooperman T., et al.: A Multi-Year Rancidity Analysis of 72 Marine and Microalgal Oil Omega-3 Supplements. Dostęp online >>
3. Wroniak M., Krygier K., Kwiatkowska M.: Charakterystyka niektórych olejów tłoczonych na zimno. Dostęp online >>
4. The GOED Voluntary Monograph. Dostęp online >>
5. Ismail A., Bannenberg G., Rice H., et al.: Oxidation in EPA- and DHA-rich oils: an overview. Dostęp online >>
